جنس تنه های گوناگون و ویژگی هر یک و اجزای دوچرخه :

1. تیتانیوم: عمر طولانی، سبک، خشک وانعطاف پذیری کمی دارد و ... 

بسیار گران قیمت است و کم تر استفاده می شود.
2. کربن: بسیار سبک است ولی قیمت آن بوده و در برابر ضربه شکننده می باشد. در دوچرخه های کورسی و جدیدن هم در کراس کانتری بسیار استفاده می شود.
3. آلومینیوم: رایج ترین تنه که بسیار شیک و تولید آن هم ساده است و قیمت مناسب تری هم دارد. لازم به ذکر ااست که آلومینیوم نیز انواع گوناگونی دارد (...,6000 ,6016).
4. کرومل: به شرط این که در برابر عوامل زنگ زدگی قرار نگیرد، عمر نا محدودی دارد اما فرایند تولید آن سخت می باشد و تقریبا منسوخ شده.
5. ترکیب آلومینیوم و کربن: به این صورت که قسمت هایی که کمتر در معرض ضربه قرار دارد از کربن و باقی قسمت ها از آلومینیوم، تا هم از مزیت سبکی کربن استفاده شده باشد و هم از استحکام آلومینیوم و بیشتر برای کراس کانتری استفاده می شود.
6. آهن: همان دوچرخه های ارزان قیمت و سنگین و بی کیفیت است.

دوچرخه سواران حرفه ای به رنگ تنه اهمیت نمی دهند و حتی علاقه مند به تنه های بدون رنگ بوده تا در استفاده در مکان های مختلف و در اثر حمل ونقل رنگش آسیب نبیند. رنگ مرغوب معیار درستی در انتخاب و خرید یک مارک نیست و باید به معیارهای همچون شیب تنه و رکاب خور بودنش و استحکامش و لوازم به کار گرفته بر روی آن بیشتر توجه شود. در خرید های دست دوم توجه به عمر مفید تنه و سالم بودنش حایز اهمیت است.

دوچرخه های وارداتی در دیگر کشورها با ورود مدل های جدی، مدل های قدیمی حراج خورده و حتی تا %50 یا 70% زیر قیمت عرضه می شود، بنابراین برخی از وارد کنندگان با توجه به نا آگاهی مصرف کنندگان آن مدل ها را به قیمت مدل روز می فروشند. در بیشتر اوقات حتی مدل های جدید شان را در وسط فصل وارد می کنند هنگامی که در دیگر کشورها به سبب ورود مدل جدید، مدل های موجود را با تخفیف و تسهیلات می فروشند. برای آگاهی از سال تولید مدل عرضه شده می توانید از کاتالوگ های آن محصولات استفاده کنید به طوری که برای هر سال یک کاتالوگ تهیه می گردد . در صورتی که کاتولوگ در نزد همه فروشندگان موجود نبود می توانید از وب سایت کارخانه جات بازدید کنید و با سال تولید و حتی کلیه لوازم موجود بر روی دوچرخه مورد نظر بیشتر آشنا شده و اصالت دوچرخه نیز برای شما بهتر مشخص می شود. برخی از تجار با واردات تنه های تقلبی چینی که به مانند تنه اصلی می باشد سعی در سود جویی دارند که این تنه ها در ظاهر شبیه بوده ولی ایمنی و استاندارد لازم را ندارد .

اجزای دوچرخه می تواند قیمت های مختلفی داشته باشد که سازندگان با توجه به قیمت دوچرخه آن ها را کنار هم می گذارند. برای نمونه اگر خودروی چرخی از نوع مرغوب بوده باشد، باید زنجیر و طبق قامه و شانجمان نیز از همان مدل و ساخت یک سازنده و یا با توجه به توصیه سازنده امکان ترکیب با سایر مدل های دیگر سازندگان را داشته باشد. در غیر این صورت سبب استهلاک یکدیگر می شوند یا به درستی عمل نمی کنند. دوچرخه باید دارای فرمان و لوله زین محکم وسبک باشد.

هر چه رده لوازم بالا می رود سبب بیشتر شدن استحکام و کم شدن وزن و بالا رفتن کارایی آن می شود . در ضمن طوقه های دو جداره آلومینیومی مرغوب بوده و بسته به کم شدن پره و پولکی بودن آن ها قیمت اش بالا می رود. در مورد کمک فنر سازنده معتبر و سبکی و درجه بازی کمک سبب بالا رفتن قیمت می شود و در مورد لاستیک هم سازنده و سیمی یا نخی بودن و استحکام و سبکی تعیین کننده قیمت است. زین دوچرخه اگر ژله باشد در مسافت های طولانی از خسته شدن فرد جلوگیری می کند البته می توان از روکش ژله ای نیز بهره برد. آشنایی به رده های تولیدی این کارخانه جات می تواند کمک خوبی برای تشخیص رده دوچرخه و تخمین قیمت آن باشد. برخی با شنیدن نام شیمانو بر روی یک دوچرخه و بدون توجه به رده آن فکر می کنند که تمامی این لوازم و رده ها یکی هستند.

از آنجا که عمده دوچرخه های مرغوب از لوازم شیمانو استفاده می کنند دانستن رده این لوازم در تعیین قیمت دوچرخه می تواند به ما کمک کند. لوازم رده پایین این شرکت در سنگاپور یا مالزی تولید شده در نتیجه قیمت پایین و لوازم رده بالا که دارای تکنولوژی بالا بوده و در ژاپن تولید می شود دارای قیمت بالا و به مراتب کاراتر نسبت به لوازم رده پایین می باشد. در ظاهر ممکن است به نظر برسد که به یک شکل می باشند ولی در استفاده از آن ها و عمر بالای شان می توان متوجه تفاوت آن ها شد، منتها برای شروع به تدریج بالا بیایید، چه بسا افرادی با تمرین خوب و اصولی بهتر از افرادی عمل می کنند که دوچرخه گران قیمت و لوازم رده بالا دارند. قیمت دوچرخه در مقام مقایسه در مقیاس کوچک مانند یک اتومبیل می ماند که تا یک حداقل قیمت، راحتی یک سواری را ندارد (پیکان) و از آن به بعد تا یک حد قیمت می توان تمام امکانات لازمه را داشته باشد (پژو- پراید) و از آن به بعد لوکس به حساب آمده (زانتیا) و امکاناتش فرق چندانی با مدل های متوسط ندارد ولی در آن توان، راحتی و کلاس بیشتری برای مصرف کننده در نظر گرفته شده.

برای آگاهی از رده لوازم شیمانو به سایت آن شرکت WWW.SHIMANO.COM قسمت MTB مراجعه کنید. رده XTR بهترین رده موجود بوده و کاربرد مسابقه دارد. تمامی رده های DEOR XT, DEOR LX, DEOR, HONE, SAINT در رده حرفه ای قرار دارند و Alivio, Acera, Altus رده متوسط محسوب شده و بسته به استفاده از این رده ها، قیمت متفاوت می شود. بنا به توصیه شیمانو بهتر است از ست کامل استفاده شود یا با توجه به جدول شیمانو که اجازه ترکیب رده ها را می دهد عمل شده .

 دوچرخه ها مرغوب در هر مدل حداقل 3 تا 5 سایز دارند و هر یک به روش خاصی سایز بندی را مشخص می کنند به طوری که یک کارخانه سایز را با S, M, L, XL, XXL تفکیک می کند، که S نشانه SMALL و M نشانه MEDIUM و L نشانه LARGE و XL نشانه XLARGE بوده و هر فرد بسته به اندازه قدش باید سایز دوچرخه خود را گزینش کند. سایز بندی ممکن است براساس اینچ به 15 و 17 و 19 و 21 و یا بر اساس سانتیمتر به 41 و43 و 46 و 51 تقسیم بندی شود.

حال این سایزها از کجا بدست می آید و چگونه می شود در صورت عدم وجود سایز بر روی تنه دوچرخه آن را پیدا کنیم؟ برای این کار می توانید با یک متر فاصله توپی تنه تا بست لوله زین را حساب کنید که اگر به اینچ متر کرده باشید به یکی از اعداد 15 یا 17 یا 19 یا بیشتر می رسید و یا اگر به سانتیمتر حساب کنید، به اعداد 43 یا 46 یا 51 یا بیشتر می رسید. برای نمونه فردی با قد 170 سانتیمتر باید سایز 46 سانتیمتر یا 19 اینچ یا M, L را انتخاب کند. البته توجه به سایز گاه از مدلی به مدل دیگر فرق می کند چه بسا در یک مدل سایز L برای شما مناسب بوده و در یک مدل بالا تر سایز M برای شما مناسب باشد و شما بهتر بتوانید آنرا کنترل کنید. یکی از معیارهای انتخاب این است که فرد ایستاده و دوچرخه بین دو پایش قرار می گیرد و باید حداقل 2 تا 4 انگشت تنه با فاق شما فاصله داشته باشد. اگر به تنه چسبیده باشید و به ناچار بر روی انگشتان پای خود باستید، آن تنه بلند است و اگر فاصله تنه با فاق زیاد باشد آن تنه کوتاه است. تنه های کوتاه معمولن کنترل شان راحت تر است ولی این خاصیت در سراشیبی خوب بوده و در سر بالایی باعث خستگی شما می شود. می بایست خود را عادت دهید تنه با سایز بدن تان سوار شوید. این نکته را توجه کنید که گاه فروشندگان به دلیل اینکه سایز مناسب شما را ندارند سعی می کنند تا دوچرخه موجود در مغازه خود را به شما بفروشند ولی به هیچ عنوان اگر تنها مدل مرغوب باقی مانده در بازار هم باشد آنرا نخرید، تصور کنید شما کفش غیر سایز پا خود را تهیه می کنید و این انتخاب هم به مانند آن است که شاید در ابتدا چندان متوجه تاثیر انتخاب بد تان نشوید ولی در استفاده طولانی باعث آسیب به بدن تان می شود. آسیب به کمر، زانو و... از آن جمله خواهد بود.

برجسته ترین قسمت یک دوچرخه تنه آن می باشد که باید محکم بوده و طراحی فنی آن به صورتی باشد که انرژی دوچرخه سوار را هدر ندهد. بنابر این توصیه می شود از برخی مدل های سازندگان معتبر داخلی یا شرکت های وارد کننده معتبر با خدمات پس از فروش خرید کنید. دوچرخه های متفرقه که بیشتر آن ها چینی می باشند ظاهری فریبنده دارد ولی در عمل قابل قیاس با دیگر دوچرخه ها نیستند. شما اگر یک تنه خوب داشته باشید، بعد ها می توانید سایر لوازم دوچرخه را ارتقا دهید، ولی هیچ گاه به فکر ارتقا لوازم در یک تنه ضعیف و نامرغوب و کم ارزش نباشید، وسیله ای که پایه اصلی اش ایراد دارد ارزش هزینه ندارد، پس به خرید یک تنه خوب فکر کنید، البته تنه تمامی سازندگان معتبر دوچرخه خوب بوده ولی هر تنه با توجه به لوازم عرضه شده بر روی همان چرخ ارزنده است و سازندگان برای لوازم مرغوب، تنه ای با قابلیت ویژه آن لوازم ساخته اند تا در تلفیقی هماهنگ بهترین بازدهی را داشته باشد. هرگز برای یک تنه رده پایین یک کارخانه، لوازم رده بالا (حتی یک قطعه) استفاده نکنید.

سازندگان معتبر کالای ساخته شده خود را که به آن اطمینان دارند برای چند سال گارانتی می کنند و شما در هنگام خرید در صورت اعلام گارانتی توسط فروشنده از او به صورت کتبی با مهر سازنده طلب کنید، چون بسیاری از تنه ها دارای گارانتی معتبری نبوده و با توجه به استفاده محدود خریداران از کالای خریداری شده، و از آنجا که در مدت کوتاه به مشکلی بر نمی خورند، چندان به اهمیت وجود گارانتی توجهی نمی کنند. با توجه به اینکه در این رشته شاهد ورود نو آوری های جدید می باشیم چه بسا یک سازنده معتبر نیز طرحی را وارد بازار مصرف می کند که در استفاده و تجربه دارای ایراد فنی می گردد و حتی برای سال بعد آن مدل دیگر عرضه نمی گردد، پس از نوآوری ها و مدل های خاص تنه که تجربه نشده در سال نخست ارایه، خریداری نکنید تا بی نقص بودن آن ثابت شود و ایراد های احتمالی اش بر طرف گردد. البته تنه های تمامی سازندگان مشهور بی عیب و نقص بوده و آزمایشات متعدد بر روی آن تنه ها انجام شده تا در دنیای پر رقابت موجبات بد نامی شان فراهم نشود.

گردآورنده : رضا محسن پور